Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite

Çocuğunuz; Dikkatini toplamakta zorlanıyorsa, başladığı işin sonunu getiremiyorsa, dikkati dış uyaranlara çok sık kayabiliyorsa, çoğu zaman karşısındakini dinlemiyormuş gibi davranıyorsa, yaptığı işte çok basit hataları çok sık olarak yapıyorsa, bir işin belli bir kısmından sonra hep aynı hataları yapıyorsa, DİKKAT YETERSİZLİĞİNDEN; çoğu zaman kıpır kıpırsa, sürekli hareket halinde ise, kendini kontrol edemiyorsa, bir görevi gerçekleştirme esnasında bedensel olarak sürekli hareket halinde ise, HİPERAKTİVİTEDEN şüphelenebilirsiniz.

            Bireyin Gelişimsel dönemine ve yaşıtlarına kıyasla çok aşırı hareketlilik, yerinde duramama ve kıpır kıprı olma durumu ile birlikte, dikkatin çok çabuk dağılması, dikkatini uzun süre bir işte devam ettirememe ile karakterize olan bir durumdur.

Hiperaktivite tanımını çok iyi analiz yapmak gerekir. çünkü günümüz ebeveynlerinin çoğu çocuklarının aşırı hareketli olduğunu ifade ederek, hiperaktivite ile ilgili yanlış tanımlama sonucunda yanlış uygulamalara çocuklarını maruz bırakabiliyorlar.

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite alanında Dünya’da otorite olan Russel Barkly bu konuyu tam anlamıyla bizlere tanımlamıştır. Barkley’e göre, Hiperaktivite; bireyin hareket anının hareket anına uymamasıdır. Diğer bir deyişle hareket örüntüsünün olmamasıdır. Bu tür bireyler adeta içine onu harekete sevkeden motor varmış gibi, bir an bile aynı hareketleri sergileyemezler.

Amerikan Psikiyatr derneği üç faktöre bakmaksızın bir bireyi hiperaktivite olarak tanılamanın yanlış olacağını ifade etmektedir. Bu faktörler:

1. Bireyin aldığı kalori
2. Bireyin harcadığı efor
3. Bireyin dinlenme aktivite ve zamanı

Eğer bir birey günlük alması gereken kaloriden daha fazlasını alıyor, aldığı kaloriyi harcayacak efor sarf etmiyorsa, dinlenme durumunu da fazlasıyla gerçekleştiriyorsa, bu birey hiperaktif değildir.

Ayrıca bazı bireyler kinestetik bireylerdir. Bu bireyler hareket halinde öğrenmeden keyf alırlar. Bu bireyleri gözlemlediğinizde bazen hareketli bazen pasif ise, bu durum gayet olağan ve bu birey Kinestetik aktivitelerden faydalanan bir bireydir. Sonuçta doğru gözlem ve değerlendirme hayati önem taşımaktadır.

Dikkat eksikliği, gösteren bireyler ise, genel olarak dikkatlerini toplamakta zorlanırlar, başladıkları işlerin sonunu getirmekte zorlanırlar, genelde bir işten diğerine çok sık geçişler yaparlar, dikkatleri ilgisiz uyaranlarla sık sık dağılır, karşısındakini sanki dinlemiyormuş gibi görünebilirler, yaptıkları işlerde dikkatsizce hatalar yapabilirler, grup içerisinde kurallara uymakta zorlanırlar, çalışma davranışlarında yetersizlikleri görülür, karmaşık hareketlerde bulunabilirler. Yine Barkley’e göre, dikkat bir beceridir. Bu becerinin tanımlanması için üç tanımı iyi kavramak gerekir. bu tanımlar:

1. Dikkat- Odaklanma: bir nesneyi tanıyıncaya kadar, ona yoğunlaşma ve onu etiketlendirebilme becerisidir. Örneğin: çocuğun elindeki nesnenin ne olduğunu söylemesi.
2. Dikkatini sürdürme: bir nesnenin özelliklerini sıralayabilecek kadar üzerinde yoğunlaşabilme becerisidir. Örneğin: çocuğun nesnenin özelliklerini sayması.
3. Dikkatini kontrol: sayılan ya da tanımlanan özelliklerin doğru olması. Örneğin: çocuğun elindeki nesnenin tüm özelliklerini doğru ifade etmesi.

Yukarıda ifade edilen özelliklerin üçüne de sahip olan bireylerde dikkat dağınıklığı kavramını kullanmak, yanlış tanılamayı beraberinde getirir. Bu durumlar genellikle ebeveynler tarafından, davranışsal problemler, çalışma becerileri ya da öğrenme güçlükleri ile karıştırılabilmektedir.

Merkezimize Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite bozukluğu tanısıyla başvuran bireyde ayrıntılı değerlendirme yaparak çocuğun performansını belirleriz.

Dikkat İle İlgili Problemler

• İlgi süresinin kısa olması,
• Dikkat yetersizliği,
• Dikkat süresinin akranlarından kısa olması,
• Dikkatini kontrol etmede güçlük çekme, işlemlerde hatalar yapma,
• Çeşitli durumları kavramada, genelleme yapmada, öğrendiklerini transfer etmede zorluk çekme,

Belirlenen performans doğrultusunda;

• Bireyin etkinlikte,
• Sevdiği aktivitelerde,
• Okumada-yazmada,
• İşlem yapmada ve daha birçok aktivitede belirlenen dikkat süresini artırıcı çalışmalar yaparız.
• Öğrenmeye hazırlık becerileri, çalışma davranışlarını kazanma üzerinde çalışmalar yaparız.
• Ayrıca davranış problemleri üzerinde davranış değiştirme tekniklerini kullanarak problemli davranışların sağaltımını yaparız.

Bu tür çocuklarda ilaç kullanımı söz konusu ise, ilaca başlama zamanı, kullanım şekli ve dozunu sorgularız. Yapılan çalışmalarda öğrencinin ilerlemelerine göre ilacın azaltılması yönünde doktorla görüşme gibi aileyi yönlendirme ve bilgilendirme çalışmalarında bulunuruz.